Dạo gần đây mình càng nhận thấy có một vài người bạn tưởng chừng là thân thiết lại đang dần dần xa cách mình về mặt tư tưởng. Ngẫm lại không hiểu vì sao trước đây mình đã từng có khoảng thời gian thân thiết với họ. Chắc có lẽ vì thời gian đầu mình cho rằng họ và mình cùng đi trên một con đường. Đường đi càng dài, ta lại càng nhận ra những người có thể đi cùng mình lại rất ít.
Tử viết: “đạo bất đồng, bất tương vi mưu” – 子曰: “道不同，不相为谋。”
Đó là lời dạy của Khổng Tử, những người không cùng chí hướng chẳng thể cùng nhau bàn việc.
Có một câu chuyện như thế này.
Thời Đông Hán có Quản Ninh và Hoa Hâm là hai người bạn học cùng bàn với nhau. Có một hôm hai người ra vườn nhặt cỏ, phát hiện trong luống rau có miếng vàng rơi. Quản Ninh thấy miếng vàng thì coi như đá sỏi, vẫn tiếp tục cuốc đất. Hoa Hâm thì lại nhặt lên xem rồi mới ném đi. Lại có một lần khác, có một vị đại quan ngồi xe ngựa đi ngang qua trước cửa. Quản Ninh thấy biết mà cũng coi như không. Còn Hoa Hâm thì đang đọc sách vội bỏ xuống mà chạy ra xem. Thế là Quản Ninh bèn cưa bàn học làm đôi và nói với Hoa Hâm rằng: “ông chẳng còn là bạn của ta nữa”.
Quản Ninh trở thành một ẩn sĩ thanh cao đến cuối đời. Còn Hoa Hâm sau này làm nhiều chức quan lớn như thượng thư lệnh, ngự sử đại phu, tướng quốc…Hoa Hâm tuy làm quan thanh liêm nhưng không có được những phẩm chất cao quý, có những hành động của ông bị người đời lên án như phản chủ, lấy oán báo ơn, khiến lòng dân không phục.
Thế mới thấy lời Khổng Tử nói chẳng sai, người không cùng chí hướng chẳng thể làm bạn. Có thể vì hoàn cảnh mà họ đi trên cùng một con đường, nhưng trước sau cũng sẽ đường ai người ấy bước. Thà rằng sớm nhận ra rằng người đó chẳng thể làm bạn, còn hơn sau này lại cảm thấy thất vọng và cô độc.
Ngẫm lại chuyện của bản thân, mình chẳng dám so sánh bản thân thanh cao như Quản Ninh. Nhưng bản thân mình cũng là người có những nguyên tắc cứng nhắc. Có nhiều sự việc gần như cả xã hội người ta hùa nhau vào đánh giá và chỉ trích, còn mình thì lại suy nghĩ trái ngược lại với đám đông. Thực sự mình cũng chẳng cãi lại đám đông, cũng chẳng thể hiện ra quan điểm của mình với những người bất đồng. Điều quan trong là chính những người bạn mình tưởng chừng là thân lại có vô số những quan điểm bất đồng đó.
Có nhiều khi mình cảm thấy vô cùng đơn độc bởi chẳng ai quanh mình có cùng tư duy và chí hướng. Lại đành phải âm thầm bước đi trên con đường mình đã chọn, lấy những nguyên tắc bất biến mà mình đã đặt ra cho bản thân làm kim chỉ nam. Đã từng có người nói với mình rằng mình sống quá nguyên tắc. Mình không hối tiếc vì điều đó.
Ở đời, tìm bạn bè đồng đảng thì dễ lắm, người bạn tri âm thì có mấy ai. Tri âm mà dễ tìm thì Bá Nha đâu phải đập đàn khi Tử Kỳ chết.
Bài viết liên tưởng đến câu:
Quen biết đầy thiên hạ
Tri kỷ được mấy người